الف) معناى لغوى

ابن منظور در لسان العرب مى‏گوید:

الوحی الإشارةُ والكتابةُ والرسالة والإلهام والكلامُ الخفی وكلّ ما ألقیته إلى‏ غیرِك. ووحى‏ إلیه وأوْحى‏: كلّمَه بكلامٍ یخفیه من غیره؛

وحى به معناى اشاره كردن، نوشتن و رساله، الهام و كلام پنهانى و هر چیزى است كه به دیگرى القا شود. تعبیر وَحى‏ اِلَیْهِ واَوْحى‏ یعنى سخنش با او به‏گونه‏اى بود كه از دیگران پنهان مى‏داشت.

راغب اصفهانى مى‏گوید:

ریشه وحى به معناى اشاره تند و سریع است و به همین خاطر هر كارى كه به سرعت انجام گیرد آن را وحى مى‏گویند. و این ممكن است در كلامى رمزى و كنایه‏اى باشد و یا آوازى باشد مجرد از الفاظ و كلمات، و یا به صورت اشاره به بعضى از اعضا و یا به نوشتن.‏(1)

لغوى معروف قرن چهارم، ابن فارس گوید:

(واو و حاء و حرف علّه یاء) ریشه‏اى است كه بر القاى علم و آگاهى به‏صورت آشكار یا مخفیانه به دیگرى دلالت مى‏كند و هرچه به دیگرى القا شود تا بفهمد، هرگونه كه باشد، وحى است و همه استعمالات وحى به این اصل و ریشه باز مى‏گردد.

ابن فارس به صراحت مى‏گوید:

كل ما ألقیته إلى غیرك حتّى علمه فهو وحیٌ كیف كان؛ هر نوع القاى آگاهى، به هر كیفیّتى كه باشد، <وحى» است.

همین معنا را نیز ابن‏منظور ذكر كرده است. كلیّت این بیان، انواع القائات نظیر اشاره، آواز، رؤیا، الهام، وسوسه و القاى آگاهى توسط كتابت را شامل مى‏گردد. بعضى ویژگى مخفیانه بودن و سرعت را در معناى وحى ذكر نموده‏اند. عرب به مرگ سریع مى‏گوید: موتٌ وَحِیّ. این ویژگى كه در اصل وضع، وجود نداشته چه بسا در استعمال عرب رخ داده و با كاربرد قید سرعت در بعضى از موارد، ویژگى دیگر، یعنى مخفیانه بودن نیز به آن اضافه گشته است؛ چرا كه معمولاً، القا و اشاره سریع از غیر مشار إلیه مخفى مى‏ماند.‏(2) در هر صورت با آن كه نمى‏توان استعمال واژه وحى را در القائاتى كه همراه با سرعت و نوعى پوشیدگى‏اند، انكار نمود، در عین حال، لزوم پایبندى به این ویژگى را در هر استعمالى نیز نمى‏توان پذیرفت. در استعمالات قرآنى نیز مواردى وجود دارد كه هیچ‏یك از این دو ویژگى در آن وجود ندارد.‏(3)

ب) معناى اصطلاحى

وحى اصطلاحى، ارتباطى معنوى است كه براى پیامبران الهى، جهت دریافت پیام آسمانى از راه اتصال به غیب برقرار مى‏شود. پیامبر، گیرنده‏اى است كه پیام را به‏واسطه همین ارتباط و اتصال (وحى) از مركز فرستنده آن دریافت مى‏كند و جز او هیچ‏كس شایستگى و توان چنین دریافتى را ندارد.

پی نوشتها:

1- مفردات، ماده وحى.

2 - التمهید، ج‏1، ص‏3.

3-  براى نمونه ر.ك: سوره مریم(19) آیه‏11.

منبع: كتاب درسنامه علوم قرآنى سطح 2

طبقه بندی: تاریخ قرآن،
برچسب ها: تعریف وحى، معناى لغوى وحی، معناى اصطلاحى وحی،