هنر نویسندگی در ترجمه

یک مترجم حرفه ای باید در خود عادت انجام ترجمه با سرعت خوب را پرورش دهد. برای این کار دو دلیل وجود دارد: اول اینکه بیشتر مشتریان برای محول کردن یک کار ترجمه تا آخرین دقیقه صبر کنند و در نتیجه با معمول‌ترین سوال در این حرفه به مترجم یا مرکز ترجمه روی می‌آورند که چقدر سریع این کار برای من آماده می‌شود؟ یک مترجم حرفه ای باید آماده باشد که یک چنین کار طولانی را در یک بازه زمانی کوتاه بپذیرد، زیرا در غیر این‌صورت از چنین مشتری خاص و یا بسیاری از مشتریان دیگر کاری دریافت نخواهد کرد. دوم اینکه دستمزد ترجمه به صورت کلمه‌ای پرداخت می‌شود و هرچه شخص در یک ساعت کلمات بیشتری ترجمه کند درآمد بیشتری خواهد داشت. از این رو، مترجمین با ظرفیت انجام کار بالاتر و سریع‌تر در این میان موفق‌تر خواهند بود.

در زبان انگلیسی یک جمله ساده معمولاً دارای فاعل، فعل و مفعول است اما دیگر زبان‌ها ممکن است این ساختار را نداشته باشند.  در زبان فارسی معمولا ترتیب قرارگیری اجزای جمله به این شکل است: ابتدا فاعل، سپس مفعول و در انتها فعل. در زبان عربی، ضمایر مفعولی قسمتی از فعل را تشکیل می‌دهند و با فعل می آیند. به عنوان یک نتیجه، مترجم اغلب مجبور به اضافه کردن، حذف و جابجایی کلمات متن اصلی بوده تا بتواند به صورت موثر و کارا با زبان مقصد ارتباط برقرار کند.

درک متن 

یکی از معیارهای مهم در ترجمه متون مختلف، میزان انتقال مفاهیم متن است. زمانی شما می‌توانید مفهومی را انتقال دهید که یک جمله را درک کنید و سپس آن را ترجمه نمایید.

اصطلاحات زبان مبدأ 

عبارات و اصطلاحات مجموعه‌ای از کلمات هستند که معنی منحصر به فردی داشته و یک مفهوم، شی یا کمیت خاصی را توضیح می‌دهند. یکی  از مهم ترین‌مشکلات ترجمه این است که کلمات عجیب و غریب را نمی‌توان با تعاریف الفبایی ترجمه کرد. بسیاری از محققان زبان شناسی بر این باورند که اصطلاحات سخت ترین موارد در ترجمه هستند.

متن‌های تخصصی

ترجمه متون تخصصی یکی از مشکلات ترجمه انگلیسی به فارسی، ترجمه متن‌های تخصصی و عبارات تخصصی می‌باشد و به همین دلیل در دانشگاه سه واحد به عنوان زبان تخصصی تدریس می‌شود.

کلمات چندجزئی 

زبان انگلیسی بر خلاف فارسی از نظر تعداد لغات و کلمات بسیار گسترده‌تر است ممکن است یک کلمه ساده چندین معادل در زبان انگلیسی داشته باشد.

ترجمه افعال

نکته‌ای که در ترجمه این افعال باید مورد توجه قرار گیرد، مکان استفاده و نحوه تشخیص آن‌ها در جمله است. به برخی از این افعال اصطلاحاً جداشدنی می‌گویند. یعنی کلمه‌ای می‌تواند بین دو قسمت قرار گیرد. در این موارد تشخیص فعل دو کلمه می تواند مترجم مبتدی را گمراه کند و همین باعث شود ترجمه انگلیسی به فارسی را اشتباه انجام دهد. 

معانی متعدد 

یک کلمه یک کلمه ممکن است بسته به جایی که قرار گرفته است و چگونگی استفاده از آن در یک جمله معنی متفاوتی بدهد. این پدیده معمولاً یکی از دو شکل است. شکل اول شامل کلماتی است که هم آوا هستند: مانند جمله (Scale the fish before weighing it on the scale)، که شکل ظاهری و نحوه خواندن به صورت یکسان است اما ترجمه متفاوتی دارند. دسته بعدی کلماتی هستند که املا و شکل نوشتاری یکسان دارند ولی تلفظ و صدای متفاوت، موجب تغییر در ترجمه آن‌ها می‌شود. به عنوان مثال من سوار کردن جاده باد می وزد در یک روز باد می‌وزد) که نگاه به طور یکسان اما تعریف شده و تلفظ متفاوت وجود دارد.

کنایه 

طعنه‌ها و عبارات کنایه آمیز طعنه سبک تند و تلخی از بیان است که معمولاً مفهمومی متضاد از ترجمه تحت اللفظی آن عبارت دارد. طعنه اغلب معنای آن زمانی که کلمه به کلمه به زبان دیگری ترجمه می‌شود را از دست می دهد. یکی از قسمت‌هایی که ترجمه عبارت کنایه آمیز با دقت بیشتری باید انجام گیرد، رمان‌های گفتگو محور است. در این متون بایستی یک مترجم حرفه‌ای کنایه را تشخیص داده و عبارتی جایگزین در زبان مقصد به کار ببرد. زیرا همان‌طور که اشاره شد، عبارات کنایه آمیز را نمی‌توان به صورت تحت اللفظی ترجمه نمود.

کاربرد لغت نامه در ترجمه انگلیسی به فارسی

در منابع حدیث و كتب اخلاق روایات زیادى در نكوهش غیبت وارد شده; مضمون این روایات به قدرى شدید و تكان دهنده است كه درباره كمتر گناهى مى توان اینگونه تعبیرات را یافت كه از میان آنها ده روایت زیر برگزیده شده است.

در حدیثى مى خوانیم كه روزى پیغمبر با صداى بسیار بلند خطبه خواند به گونه اى كه به گوش زنانى كه در خانه هایى كه نزدیك بودند رسید فرمود: «یا مَعْشَرَ مَنْ آمَنَ بِلِسانِهِ وَ لَمْ یُؤْمِنْ بِقَلْبِهِ لاتَغْتابُوا الْمُسْلِمینَ وَ لا تَتَبَّعُوا عَوراتَهُمْ فَاِنَّ مَنْ تَتَبَّعَ عَوْرَتَ اَخِیهِ یَتَتَبَّعُ اللّهَ عَوْرَتَهُ حَتّى یَفْضِحَهُ فى جَوْفِ بَیْتِهِ; اى گروهى كه به زبان ایمان آورده اید و در قلبتان ایمان نیست، غیبت مسلمان نكنید، و در صدد كشف عیوب آن ها نباشید، چرا كه هر كس درصدد كشف عیوب برادر مسلمانش باشد خداوند در صدد كشف عیوب او خواهد بود تا آنجا كه در درون خانه اش رسوایش مى كند».(1)

2ـ در حدیث دیگرى از همان حضرت مى خوانیم كه روزى خطبه خواند و درباره اهمیت گناه ربا سخنانى فرمود تا آنجا كه گناه یك درهم از ربا را بدتر از سىوشش زنا شمرد، سپس فرمود: «اِنَّ اَرْبَا الرِّبا عِرْضُ الرَّجُلِ الْمُسَلِمِ; بدترین ربا بردن آبروى مسلمان (از طریق غیبت و مانند آن) است».(2)

این تعبیر (اهمیت گناه غیبت نسبت به زنا) در روایات متعددى آمده و در بعضى از روایات آمده است علت آن این است كه زناكار پس از توبه حقیقى بخشوده خواهد شد، ولى غیبت كننده چون حق الناس را ضایع كرده مشمول رحمت الهى نخواهد شد، تا صاحب غیبت را راضى كند.(3)

3ـ در حدیث دیگرى از امام صادق(علیه السلام) مى خوانیم كه فرمود: «اَلْغَیْبَةُ حَرامٌ عَلى كُلِّ مُسْلِم وَ اِنّها لَتَأكُلُ الْحَسَناتِ كَما تَأْكُلُ النّارُ الْحَطَبَ; غیبت بر هر مسلمانى حرام است و حسنات را از میان مى برد، همانگونه آتش هیزم را مى سوزاند و نابود مى كند».(4)

این ویژگى همان گونه كه در بحثهاى آینده خواهد آمد نیز به خاطر آن است كه غیبت جنبه حقّ النّاس دارد، و حسنات غیبت كننده را به نامه اعمال غیبت شونده منتقل مى كنند تا جبران تضییع آبروى او شود.

4ـ در یك حدیث قدسى آمده است كه خداوند به موسى(علیه السلام) خطاب كرد و فرمود«مَنْ ماتَ تُائباً مِنَ الْغَیْبَةِ فَهُوَ آخِرُ مَنْ یَدْخُلُ الْجَنَّةَ وَ مَنْ ماتَ مُصِرّاً عَلَیها، فَهُوَ اَوَّلُ مَنْ یَدْخُلُ النّارَ; كسى كه بمیرد در حالى كه توبه از غیبت كرده باشد، آخرین كسى است كه وارد بهشت مى شود، و كسى كه بمیرد و اصرار بر آن ورزد و توبه نكند، اولین كسى است كه وارد دوزخ مى شود».(5)

5ـ در حدیث دیگرى از پیغمبر اكرم تعبیر تكان دهنده دیگرى دیده مى شود، فرمود:«مَنْ مَشى فِى غَیْبَةِ اَخِیهِ وَ كَشْفِ عَوْرَتِهِ كانَ اَوَّلُ خُطْوَة خَطاها وَضَعَها فى جَهَنَّمَ; كسى كه در طریق غیبت برادر مسلمانش و كشف عیوب پنهانى او گام بردارد، اولین گامى را كه برمى دارد در جهنم مى گذارد».(6)

6ـ در حدیث دیگرى از همان بزرگوار مى خوانیم «ما عُمّرَ مَجلسٌ بِالْغَیْبَةِ اِلاّ خُرِّبَ بِالدِّینِ فَنَزَّهُوَ اَسْماعَكُمْ مِنْ اسْتِماعِ الْغَیْبَةِ فَاِنَّ الْقائِلَ وَ الْمُسْتَمِعَ لَها شَرِیكانِ فِى الاِثْمِ; هیچ مجلسى با غیبت آباد نمى شود مگر اینكه از نظر دین ویران مى گردد، حال كه چنین است گو خود را از شنیدن غیبت پاك دارید چرا كه گوینده و شنونده هر دو در گناه شریكند»(7)

7ـ در حدیث دیگرى از رسول خدا(صلى الله علیه وآله)در مورد زیانهاى فوق العاده معنوى غیبت چنین مى خوانیم: «مَنْ اِغْتابَ مُسْلِماً اَوْ مُسْلِمَةً لَنْ یَقْبَلَ اللّه صَلاتَهُ وَ لا صِیامَهُ اَرْبَعِینَ لَیْلَةً اِلاّ اَنْ یَغْفِرَ لَهُ صاحِبُهُ; كسى كه غیبت مرد مسلمانى یا زن مسلمانى بكند خداوند نماز و روزه او را چهل شبانه روز قبول نمى كند مگر این كه صاحب غیبت از او راضى گردد».(8)

8ـ در حدیث دیگرى از امام صادق(علیه السلام) مى خوانیم: «مَنْ رَوى عَلى مُؤْمِن رَوایَة یُریدُ بِها شَیْنَهُ وَ هَدْمَ مُرَوَّتِهِ لَیَسْقُطُ مِنْ اَعْیُنِ النّاسِ، وَ اَخْرَجَهُ اللّه مِنْ وِلایَتِهِ اِلى وِلایَةِ الشَّیْطانِ فَلا یَقْبَلُهُ الشَّیْطانُ; كسى كه سخنى درباره فرد با ایمانى نقل كند و هدفش این باشد كه عیبى بر او نهد، و شخصیتش را در هم بشكند تا از چشم مردم بیفتد، خداوند او را از تحت سرپرستى خودش به تحت سرپرستى شیطان مى فرستد، و شیطان او را نمى پذیرد».(9)

روشن است كه مصداق واضح روایت بالا شخص غیبت كننده است كه هدفش از غیبت عیب نهادن بر مؤمنین، و در هم شكستن شخصیت اجتماعى آن ها است و چنین افرادى به قدرى گناهانشان عظیم است كه حتى شیطان از پذیرفتن ولایت آنها وحشت دارد».

9ـ در حدیث مناهى رسول اللّه(صلى الله علیه وآله) آمده است «نَهى عَنِ الْغَیْبَةِ وَ قالَ مَنْ اِغْتابَ امْرَءً مُسْلِماً بَطَلَ صَوْمُهُ وَ نَقَضَ وَضُوئُهُ، وَ جاءَ یَوْمَ الْقِیامَةِ یَفُوهُ مِنْ فِیِه رائِحَةٌ اَنْتَنُ مِنَ الْجِیفَهِ یَتَأَذَّئُ بِهِ اَهْلُ الْمَوْقِفِ; پیامبر(صلى الله علیه وآله) از غیبت نهى كرد و فرمود: كسى كه مسلمانى را غیبت كند، روزه اش باطل مى شود، و وضویش مى شكند، و روز قیامت از دهان او بویى خارج مى شود كه متعفّن تر از بوى مردار است، به گونه اى كه اهل محشر از آن ناراحت مى شوند».(10)

10ـ این بحث را با حدیثى از امیرمؤمنان على(علیه السلام) پایان مى دهیم، هر چند روایاتى كه در این زمینه باقى مانده بسیار بیش از آن است كه در بالا آوردیم، اما آنچه در بالا آمد براى درك اهمیت گناه غیبت كافى است فرمود: «اِیّاكَ وَ الْغَیْبَةَ فَاِنَّها تُمْقِتُكَ اِلَى اللّهَ وَ النّاسَ، وَ تَحْبُطُ اَجْرَكَ; از غیبت بپرهیز كه تو را در پیشگاه خدا و مردم مبغوض مى كند، و اجر و پاداش تو را (در برابر اعمال صالحه) بر باد مى دهد».(11)

به یقین حتى یكى از این احادیث به تنهایى براى پى بردن به اهمیت گناه غیبت از دیدگاه پیشوایان اسلام كافى است تا چه رسد به این كه همه آنها را در كنار هم بچینیم و یكى در نظر بگیریم.

شك نیست كه علاوه بر شهادت قرآن مجید و روایات متواتره اسلامى و اجماع مسلمین بر حرمت غیبت، عقل نیز آن را زشت و قبیح و در خور سرزنش و مجازات مى شمرد، چرا كه یكى از مصادیق بارز ظلم و ستم است كه قبح و زشتى آن از مستقلاّت عقلیه مى باشد، بنابراین دلیل حرمت غیبت، تمام ادلّه اربعه فقهى مى باشد.

پی نوشتها:

1. جامع السادات، جلد 2، صفحه 303.

2. جامع السادات، جلد 2، صفحه 303.

3. وسائل الشیعه، جلد 8، صفحه 601، حدیث 18.

4. جامع السادات، جلد 3، صفحه 305.

5. همان، صفحه 302.

6. همان، صفحه 303.

7. بحارالانوار، جلد 75، صفحه 259.

8. بحارالانوار، جلد 72، صفحه 258، حدیث 53.

9. اصول كافى، جلد 2، صفحه 358، حدیث 1.

10. وسائل الشیعه، جلد 8، صفحه 599، حدیث 13.

11. شرح غرر الحكم، جلد 2، صفحه 687، حدیث 2632.

منبع: كتاب اخلاق در قرآن

متاسفانه در جامعه ی امروز ما دورغ، این صفت رذیله ی اخلاقی بسیار رایج شده است و شاید با كمی بدبینی بتوان گفت جای راست گویی را گرفته است با اینكه روایات بسیار شدید اللحنی در مذمت دروغ ذكر شده است؛ به همین خاطر گفتم پست امروز وبلاگ شهر قرآنی را اختصاص به راه های درمان دروغ و دروغ گویی بدهم.

براى ریشه كن كردن این صفت رذیله (دروغ گویى) از همان طرقى باید وارد شد كه در طریق درمان سایر رذایل اخلاقى وارد مى شویم; یعنى نخست به سراغ ریشه ها برویم، چرا كه تا ریشه ها قطع نشود، این نهال شوم همچنان پابرجاست. اگر انگیزه دروغ گویى ضعف ایمان نسبت به توحید افعالى است، باید پایه هاى ایمان را تقویت كرد، خدا را قادر بر همه چیز دانست، رزق و روزى و موفقیت و عزّت و آبرو را به دست او بدانیم، تا ضعف هایى كه سبب توسل به دروغ مى شود برطرف گردد.

و اگر انگیزه آن حسد و بخل و كبر و غرور است باید به درمان آنها پرداخت و به یقین اگر این ریشه ها تدریجاً قطع شود، چیزى جز صداقت و راستى باقى نخواهد ماند.

و از سوى دیگر باید روى پیامدهاى سوء زیانبار دروغ كه سبب تیره روزى و بدبختى و رسوایى در دنیا و آخرت مى شود اندیشید، و به یقین هر كس در این ها كه به طور مشروح سابقاً بیان كردیم، به ویژه در روایات پر محتوایى كه در این زمینه وارد شده درست بیندیشد تأثیر مهم بازدارنده اى دارد.

و اگر اشخاصى كه مبتلا به این رذیله اخلاقى هستند از دوستان ناباب و دروغگو و محیط هایى كه آنها را به دروغ تشویق مى كند بپرهیزند سریع تر درمان مى شوند، همان گونه كه پرهیز از افراد آلوده به بیمارى هاى جسمى و محیط هاى آلوده به میكرب بیمارى ها سبب سرعت بهبود این بیمارى خواهد شد.

رهبران جامعه و بزرگ خانواده نیز نقش مؤثرى مى تواند در عادت دادن مردم به راست گویى داشته باشند چرا ك وقتى افراد یك جامعه یا اعضاء خانواده چیزى جز صدق و راستى از بزرگترها نبینند به سرعت به صدق و راستى روى مى آورند و به عكس، یك دروغ كه از آنان صادر شود زمینه هاى آلودگى جامعه یا خانواده را به این صفت رذیله فراهم مى سازند.

در ضمن نباید طرق دروغگویى را به مردم یاد داد، در حدیثى مى خوانیم كه رسول خدا(صلى الله علیه وآله) فرمود: «لا تُلَفِّنُوا الْناسَ فَیَكْذِبُونَ فَاِنَّ بَنِى یَعْقُوبَ لَمْ یَعْلَمُوا اِنَّ الذِّئبَ یَأْكُلُ الاِْنْسانَ فَلَمّا لَقَّنَهُمْ اِنّى اَخافُ اَنْ یَأْكُلُهُ الذِّئْبُ. قالُوا اَكَلَهُ الذِّئْبُ; هرگز تلقین دروغ به مردم نكنید، چرا كه فرزندان یعقوب (تا آن زمان) نمى دانستند كه گرگ ممكن است انسان را بخورد، هنگامى كه پدرشان یعقوب به آنها (سفارش كرد مراقب یوسف باشند و) گفت من از این بیم دارم كه گرگ او را بخورد (آنها یاد گرفتند و) گفتند یوسف را گرگ خورد (در حالى كه دروغ مى گفتند و یوسف در چاه كنعان بود)».(1)

آرى این ترك اولى بهانه اى به دست پسران یعقوب داد.

ایجاد شخصیت در افراد، یكى دیگر از مؤثرترین طرق درمان دروغ است زیرا همان گونه كه در گذشته اشاره كردیم یكى از عوامل مهم دروغ گویى احساس حقارت و كمبود شخصیت است، و دروغ گو مى خواهد با لاف زدن آن را جبران كند، و اگر احساس كند صاحب استعدادها و نیروهایى است كه با پرورش آن مى تواند به مقامات عالى در جامعه برسد نیازى به توسل جستن به دروغ براى ایجاد شخصیت كاذب در خود نمى بیند.

به ویژه اگر به آنها توجه داده شود كه راستگویان و صدّیقان در پیشگاه خدا در صف انبیاء و شهیدان هستند و رفیق و همنشین آنان در قیامت خواهند بود به یقین براى ترك دروغ و اقبال به راست گویى تشویق خواهند شد، قرآن كریم مى فرماید: «وَ مَنْ یُطِعِ اللّهَ وَ الرَّسُولَ فَاُولئِكَ مَعَ الَّذِینَ اَنْعَمَ اللّهُ عَلَیْهِمْ مِنَ النَّبِیِّینَ وَ الصِّدِیقِینَ وَ الشُّهَداءِ وَ الصّالِحِینَ وَ حَسُنَ اُولئِكَ رَفِیقاً; و كسى كه خدا و پیامبر را اطاعت كند (در روز رستاخیز) همنشین كسانى خواهد بود كه خدا نعمت خود را بر آنان تمام كرده از پیامبران و صدیقان و شهدا و صالحان، و آنها رفیق هاى خوبى هستند».(2)

این نكته نیز قابل توجه است كه نفوذ صفت زشت دروغگویى مانند صفات دیگر در وجود انسان از جاهاى ساده و كوچك شروع مى شود و تدریجاً انسان را به دروغ هاى خطرناك مى كشاند همان گونه كه امام سجاد(علیه السلام) فرمود: «اِتَّقُوا الْكِذْبَ فِى صَغِیر وَ كَبیر فِى كُلِّ جِدٍّ وَ هَزْل فَاِنَّ الرَّجُلَ اِذا كَذِبَ فِى الصَّغیرِ اِجْتَرَءَ عَلَى الْكَبیرِ; از دروغ بپرهیز خواه كوچك باشد یا بزرگ، جدّى باشد یا شوخى، چرا كه انسان هنگامى كه در موضوعات كوچك دروغ بگوید جرئت مى كند كه دروغ بزرگ هم بگوید».(3)

پی نوشتها:

1- كنزالعمال، جلد 3، صفحه 624، حدیث 8228.

2- نساء، آیه 69.

3- بحارالانوار، جلد 69، صفحه 235.

منبع: كتاب اخلاق در قرآن